2018 — Psycholog Myszków

Hazardzista w rodzinie. Jak wyrwać najbliższych ze szponów nałogu?

Nałóg hazardowy to choroba, która pochłania nie tylko samego uzależnionego ale wpływa również na jego najbliższe otoczenie i rodzinę. Skutki mogą być katastrofalne od problemów finansowych po zszargane nerwy i zniszczoną psychikę. Chory traci kontrolę nie tylko nad nałogiem ale przede wszystkim nad własnym życiem. Aby skutecznie pomóc osobie uzależnionej od hazardu, należy w pierwszej kolejności poznać czym jest ta choroba, jak myśli i co czuje uzależniony, ponieważ pozwoli to nie tylko go zrozumieć ale również znaleźć rozwiązanie patowej sytuacji. O tym opowiemy w poniższym artykule.

1. Kiedy można mówić o nałogu hazardowym?

W psychologii uzależnienie od hazardu określane jest jako choroba ukryta. Na pierwszy rzut oka, nic nie wskazuje na uzależnienie. Choroba nie daje żadnych oznak fizycznych, jak w przypadku narkomanów czy alkoholików. Ciężko również stwierdzić kiedy mowa o hazardziście zwyczajnym, a kiedy o patologicznym. Granica między tymi dwoma przypadkami jest bardzo cienka.

Zwyczajny hazardzista to osoba, który lubi grać w gry losowe, na automatach i, maszynach czy obstawia zakłady bukmacherskie. Jednak dzieje się to sporadycznie, ma charakter rozrywkowy i jest to dla niego czysta forma zabawy. Cechą charakterystyczną patologicznego hazardzisty jest natomiast obsesyjna chęć do grania, która z czasem nabiera takich rozmiarów, że w sposób bardzo destrukcyjny wpływa na wszystkie sfery jego życia.

Uzależnienie od hazardu rozwija się stopniowo. W początkowej fazie nikt z otoczenia uzależnionego nie zauważa, że dzieje się coś niedobrego. W dzisiejszych czasach bardzo dużo ludzi kupuje losy czy obstawia zakłady. Jednak są wśród nich osoby, które mają predyspozycje do tego, aby przekroczyć granicę dzielącą zwykła rozrywkę od poważnego uzależnienia. Najczęściej w szpony takiego nałogu wpadają osoby które za wszelką cenę chcą odnieść sukces, udowodnić sobie oraz innym że potrafią wiele osiągnąć. Zdarza się że wykazują cechy narcystyczne, przekonane o swoich zdolnościach i umiejętnościach. Głęboko wierzą że osiągną sukces i nie poprzestaną w swoich działaniach, dopóki nie osiągną zamierzonego celu. W grupie ryzyka znajdują się również osoby o niskiej samoocenie oraz te, które doświadczyły traumatycznych przeżyć i w ten sposób, odreagowują wszystkie negatywne emocje z tymi przeżyciami związanymi.

2. Jakie zachowania towarzyszą hazardziście?

Patologicznemu uzależnieniu od hazardu, towarzyszy ciągła obsesja i natrętne myśli, które nie pozwalają skupić uwagi na żadnej innej czynności. Fascynacja i pociąg do gier, skutkuje pogorszeniem kontaktów towarzyskich, pogorszeniu ulegają relacje rodzinne oraz zaniedbywanie obowiązków zarówno domowych, jak i zawodowych. Patologiczni hazardziści potrafią zachowywać się irracjonalnie i niezrozumiale porzucając pracę, rodzinę, zaciągając coraz większe pożyczki, kredyty, zastawiając w lombardach cenne i wartościowe przedmioty w tym, rodzinne pamiątki. Oczywiście sami uzależnieni nie widzą w takim zachowaniu niczego złego. Uważają że jest to potrzebne i że wszystko szybko uregulują oraz spłacą ponieważ są przekonani, że za chwilę wygrają ogromne sumy. Wiadomo że w rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Takie zachowanie powoduje szereg problemów finansowych a uzależniony traci zaufanie rodziny swojego otoczenia. Jednak patologiczny hazardzista w ogóle o tym nie myśli. Jest tak skupiony na rozgrywaniu swojej strategii i zdobywaniu potrzebnych środków, że bez względu na konsekwencje będzie dążył do osiągnięcia swojego celu.

Cechą charakterystyczną patologicznego hazardzisty są również notoryczne kłamstwa, których celem jest ukrycie rzeczywistego wymiaru problemu. Wymyślane historie są bardzo wiarygodne i często rodzina nie podejrzewa, że z ich bliskim dzieje się coś złego.

3. Co się dzieje w głowie hazardzisty?

Wszystkie jego myśli skoncentrowane są na obstawianiu zakładów i graniu. Jest to świat marzeń, wielkich pieniędzy i poczucie, że po zdobyciu upragnionej sumy, świat będzie dla nich stał otworem. Rozmyślają o luksusie i bogactwach, na które będą mogli sobie pozwolić. Jest to rzecz jasna zaburzenie rzeczywistego obrazu i patrzenie na życie przez krzywe zwierciadło. Uzależniony przestaje logicznie i racjonalnie myśleć. Przyświeca mu jeden cel i dla jego osiągnięcia, zdolny jest do wszystkiego. Podobnie jak w przypadku innych uzależnień, chory w pierwszej kolejności nie przyznaje się do uzależnienia i aby jeszcze bardziej w to uwierzyć, wymyśla kolejne kłamstwa i historyjki, aby jak najdalej odsunąć od siebie myśl o uzależnieniu. Jest to typowy mechanizm obronny polegający na racjonalizacji, wypieraniu i zaprzeczaniu oczywistym faktom. Ciągle snute i wymyślane kłamstwa, to sposób na ucieczkę przed problemem. Patologicznemu hazardziście towarzyszy przekonanie że zawsze, kiedy tylko będzie chciał, może przestać grać. Oprócz kłamstw, chory notorycznie oszukuje i manipuluje swoim otoczeniem. Obiecuje poprawę i składa obietnice bez pokrycia jednak robi to w tak umiejętny sposób, że rodzina w to wierzy.

4. Jak żyć i postępować z hazardzistą?

Podobnie jak sam uzależniony, rodzina wypiera myśl o uzależnieniu i szuka szeregu wytłumaczeń oraz usprawiedliwień dla jego zachowania. Jest to oczywiście duży błąd ponieważ to tylko utwierdza chorego w przekonaniu, że wszystko jest z nim w porządku. Rodzina i najbliższe otoczenie, musi konieczne dostrzec że ich bliskiego pochłonął nałóg z którym sam sobie nie poradzi. Wsparcie i zrozumienie najbliższych odgrywa kluczową rolę w walce z uzależnieniem.

Hazardzista powinien ponosić konsekwencje swoich czynów i brać za nie odpowiedzialność, jednak robienie wyrzutów i wszczynanie kłótni nic tu nie pomoże, a może jeszcze bardziej zaognić sytuację. Nie należy chorego szantażować, grozić zwłaszcza jeżeli są one bez pokrycia. Jeżeli uzależnionego szantażuje się porzuceniem czy wyrzuceniem z domu ale się tego nie robi, to takie słowa nie będą miały żadnego znaczenia. Z chorym trzeba dużo rozmawiać, okazać mu wsparcie, zrozumienie, mówić otwarcie o uczuciach, obawach.

Oczywiście życie z partnerem uzależnionym od hazardu nie jest łatwe. Przekłada się ono na wszystkie sfery życia zarówno emocjonalnego, rodzinnego jak i finansowego. Długotrwałe uzależnienie prowadzi do degradacji życia w każdym jego aspekcie oraz powoduje utratę poczucia bezpieczeństwa w rodzinie. Bardzo łatwo wpaść w pułapkę współuzależnienia. Hazardzistą zostaje się do końca życia więc należy pamiętać o tym że nawet wtedy, kiedy chory podejmuje terapię i trzyma się jej zaleceń, to choroba może nawrócić i to ze zdwojoną siłą. Aby zminimalizować ryzyko powrotu do uzależnienia należy unikać grania z chorym w jakiekolwiek gry oraz miejsc, które mogłyby być dla niego impulsem do ponownego grania. Konsekwencją patologicznego hazardu jest całkowity rozpad więzi rodzinnych, rozwód, utrata praw rodzicielskich, zwolnieniem z pracy a nawet, w sytuacjach iście patologicznych, bezdomnością.

5. Gdzie szukać pomocy dla hazardzisty?

Terapię można rozpocząć na każdym etapie uzależnienia. Każdy moment jest dobry, aby odzyskać kontrolę nad własnym życiem. Jednak uzależniony sam nie przejdzie przez ten proces. Bardzo istotna jest tutaj rola najbliższego otoczenia i rodziny. Aby leczenie było skuteczne, chory musi dobrowolnie poddać się terapii a co za tym idzie, musi sam zrozumieć istotę problemu. Zmuszanie uzależnionego do odwyku, nie ma najmniejszego sensu ponieważ nie będzie on wykazywał woli współpracy, ani chęci podjęcia leczenia. Konieczne jest zatem uświadomienie uzależnionemu istoty choroby oraz wszystkich powstałych w jej wyniku konsekwencji. Rozmowy, próby wytłumaczenia i zobrazowania zaistniałej sytuacji, mogą być impulsem do zmian.

Leczenie chory może podjąć w specjalistycznych ośrodkach odwykowych, gdzie profesjonalna kadra lekarzy, psychiatrów i psychoterapeutów kompleksowo zajmuje się każdym przypadkiem. Terapia dostosowana jest do indywidualnego przypadku, brany jest pod uwagę stopień uzależnienia oraz predyspozycje chorego. Zarówno w kwestii terapii indywidualnej jak i grupowej, konieczne jest przepracowanie problemów i mechanizmów, które przyczyniły się do powstania choroby.

Zaburzenia snu – jakie są rodzaje i jak można je leczyć?

Zaburzenia snu, podobnie jak depresja, zaliczane jest do chorób cywilizacyjnych. Problem z bezsennością i złym spaniem, jest w dzisiejszych czasach niezwykle powszechny. Jest to bardzo poważny problem kliniczny, który odbija się na codziennym funkcjonowaniu, często uniemożliwiając codzienne życie. Z poniższego artykułu dowiesz się, jakie są rodzaje zaburzeń snu, gdzie leży ich przyczyna i jak sobie z nimi radzić.

1. Czym charakteryzuje się zaburzenie snu?

Jak już wspomniano, zaburzenia snu to problem bardzo powszechny. Szacuje się że ponad 30% populacji cierpi na różnego rodzaju zaburzenia snu. Sen stanowi podstawową potrzebę fizjologiczną człowieka która odpowiada za regulację wielu funkcji organizmu jak np. wpływa na gospodarkę hormonalną, reguluje pracę mózgu w zakresie zapamiętywania, poprawy koncentracji czy kojarzenia. Zaburzenia snu w znacznym stopniu pogarszają samopoczucie, powodują spadek energii oraz pogarszają sprawność intelektualną. Innymi słowy, człowiek jest notorycznie zmęczony, niewyspany i niezdatny do normalnego funkcjonowania.

2. Jak najczęściej przejawia się zaburzenie snu?

Zaburzenia snu dzieli się na dwa rodzaje:

organicznie zaburzenia snu: zaburzenia w rozpoczęciu i trwania snu, narkolepsja, bezdech, katalepsja,
nieorganiczne zaburzenia snu: wywołane czynnikami emocjonalnymi powodującymi bezsenność, somnambulizm, lęki nocne, koszmary senne.

W ciągu wielu lat pracy nad zaburzeniami snu dokonano podziału schorzeń. Podzielono jednostki chorobowe na pierwotne i wtórne. Zaburzenia wtórne towarzyszą innym chorobom psychicznym lub somatycznym, bądź są wynikiem wcześniej przyjmowanych leków lub używek. Z kolei zaburzenia pierwotne dzielą się na dyssomnie oraz parasomnie.

Dyssomnia polega na nieprawidłowej ilości oraz jakości snu. Sen może być za krótki lub zdecydowanie za długi lub mieć zły przebieg (zaburzenia rytmu snu, sen na tzw. czuwaniu). O parasomnii możemy mówić wtedy, kiedy zarówno długość i jakość snu jest prawidłowa, a w trakcie jego trwania dochodzi do szeregu niepożądanych zjawisk jak lunatykowanie, paraliż senny, krzyki, płacz, wymachiwanie rękami przez sen, koszmary.

kobieta-podczas-drzemki

3. Rodzaje zaburzeń sennych oraz ich przyczyny

Bezsenność: mówi się o niej wtedy gdy pacjent ma problem z zaśnięciem bądź utrzymaniem snu przez więcej niż 3 noce w ciągu tygodnia. W sytuacji kiedy trwa to znacznie dłużej, można mówić o bezsenności przewlekłej. Przyczyna najczęściej leży w zaburzeniach i chorobach psychicznych takich jak depresja czy stany lękowe.
Narkolepsja: bardzo złożony rodzaj zaburzenia snu który objawia się m.in.

– napadami senności: kiedy wystarczy tylko 5 minut aby zasnąć i to w najmniej odpowiedniej chwili np. w trakcie rozmowy, spotkania,

– omamy senne: kiedy sceny ze snu wydają się tak realistyczne, że wydają się dziać naprawdę,

– katapleksja: to nagły spadek napięcia mięśniowego, który powoduje całkowity bezwład ciała,

– paraliż senny: to dosyć przerażający rodzaj zaburzenia powodujący paraliż ciała przy jednoczesnym zachowaniu świadomości, pojawiające się w trakcie zasypiania lub na etapie budzenia,
Zaburzenia rytmu snu i czuwania: polega na braku synchronizacji między własnym rytmem snu a wymogami otoczenia (zmiana stref czasowych, praca na zmianę). Występuje na skutek złego funkcjonowania zegara biologicznego.
Lęki nocne: towarzyszy im uczucie silnego strachu nagle przerywającego sen, objawia się budzeniem z krzykiem, płaczem, gwałtownym przebudzeniem a niekiedy i agresją.
Koszmary senne: występujące w postaci bardzo realistycznych wydarzeń, wywołujące tak silny lęk i przerażenie że człowiek jeszcze długo po wybudzeniu, nie umie oswoić się z myślą że to był tylko sen. Ich przyczyna najczęściej leży w przeżytych traumach, przykrych doświadczeniach lub przy zespole stresu pourazowego.
Lunatyzm: to wykonywanie różnych czynności będąc w głębokim śnie a po przebudzeniu, w ogóle nie pamięta się zdarzeń i czynów, które pacjent wykonał będąc w tym stanie.
Upojenie senne: charakteryzuje się zdezorientowaniem po wybudzeniu, a któremu towarzyszą bełkotanie, chwilowy brak kontaktu z otoczeniem lub chaotyczne ruchy i niezrozumiałe czynności (np. dodawanie soli do kawy).

Zaburzenia snu mogą wynikać z szeregu czynników. Może być to uwarunkowanie genetyczne kiedy to od najmłodszych lat pacjent miał problemy z zasypianiem, sen przeważnie jest krótki, płytki a z biegiem czasu problem przybiera na sile. Na problemy ze snem mogą mieć również wpływ określone sytuacje życiowe jak rozwód, śmierć bliskiej osoby, problemy w pracy, kłopoty finansowe i wiele innych. W tym wypadku zaburzenia snu mogą się pogłębiać wraz z pogarszającym się stanem psychicznym. Na problemy ze snem mają również wpływ nieregularny tryb życia, szkodliwe nawyki jak oglądanie telewizji do późna, zasypianie o różnych porach, późne jedzenie kolacji, nie prowadzenie aktywności fizycznej.

4. Gdzie szukać pomocy?

W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza rodzinnego który oceni ogólny stan zdrowia i zleci odpowiednie badania. Jeżeli wykluczona zostanie choroba somatyczna wówczas pacjent może udać się do Poradni Zdrowia Psychicznego gdzie przejdzie dodatkowe badania mające na celu wykluczenie chorób psychicznych. W przypadku kiedy po wykonanych badaniach pacjent nie cierpi ani na chorobę somatyczną ani na psychiczną, wtedy może udać się do specjalistycznego ośrodka medycyny snu. W takich ośrodkach przeprowadzane są bardzo szczegółowe badania które pomagają wykryć przyczynę zaburzeń oraz znaleźć na nie rozwiązanie.

Dorosły z zespołem Aspergera. Czy może stworzyć rodzinę?

Zespół Aspergera to nie choroba lecz zaburzenie które w znacznym stopniu, utrudnia nawiązanie relacji międzyludzkich. Dotyka zarówno dzieci jak i dorosłych. O ile w przypadku dzieci, u których zespół Aspergera został wcześnie zdiagnozowany, można leczyć i uczyć się życia na innych zasadach, tak w przypadku dorosłych którzy nie wiedzą że cierpią na ten rodzaj zaburzenia, wspólne życie i budowanie przyszłości może być bardzo trudne. Jednak, nie niemożliwe. Jak żyć z osobą cierpiącą na zespół Aspergera i jakie są metody leczenia, o tym w poniższym artykule.

1. Zespół Aspergera – definicja

Samo określenie pochodzi od nazwiska austriackiego lekarza Hansa Aspergera który w 1944 roku, zauważył pierwsze syndromy u badanych przez niego dzieci w klinice psychiatrycznej w Wiedniu. Ich zachowanie zdecydowanie odbiegało od reszty grupy które, oprócz asymilowania się od rówieśników, cechował wysoki iloraz inteligencji, ciekawe zainteresowania, bogate słownictwo oraz problemy w nawiązywaniu kontaktów z innymi dziećmi, problemy z komunikacją i niezdarne ruchy. W tamtym okresie, występujące objawy określił terminem “psychopatia autystyczna”.

2. Zespół Aspergera – przyczyny

Nie ma jednoznacznych przyczyn występowania zespołu Aspergera. Hans Asperger na podstawie swoich obserwacji badanych dzieci stwierdził, iż może mieć ono podłoże genetyczne. Teoria ta ma silne podstawy poparte dowodami empirycznymi. Zaobserwowano, że zespół Aspergera częściej występuje u dzieci, których rodzice zdradzają pewne symptomy tego zaburzenia. Przypuszcza się również że zaburzenie to może mieć swoje źródła w ekspozycji na teratogeny to znaczy na czynniki zewnętrzne, wpływające negatywnie na rozwój płodu w pierwszych 8 tygodniach od zapłodnienia. Przyczyn można się wówczas dopatrywać w urazach okołoporodowych, uszkodzeniach ośrodkowego układu nerwowego, toksoplazmozie czy dziecięcym porażeniu mózgowym.

mezczyzna-stoi-przy-szybie

3. Zespół Aspergera – objawy

Zespół Aspergera to przede wszystkim trudności w nawiązywaniu relacji międzyludzkich. Wyróżnia się kilka typowych zachowań dla osób cierpiących na ten rodzaj zaburzenia. Należą do nich:

problemy z nawiązywaniem nowych kontaktów – pacjenci z zespołem Aspergera nie narzekają na brak znajomych i przyjaciół. Jednak nie czują potrzeby, aby pozyskiwać nowych znajomych i poszerzać ich krąg. To co łączy go z innymi ludźmi to nie potrzeba bliskości czy kontakt z drugim człowiekiem ale wspólne zainteresowania i pasje. Osoby z zespołem Aspergera najlepiej odnajdują się w dziedzinach związanych z naukami ścisłymi, przyrodniczymi czyli jest to dosyć wąski zakres zainteresowań. Dlatego też trudno jest im znaleźć osoby, które podzieliłyby ich zainteresowania oraz entuzjazm z nimi związany.
trudności z podtrzymywaniem kontaktu – osoby z zespołem Aspergera sprawiają wrażenie zarozumiałych, wyniosłych, przekonanych o własnej wartości, niekiedy nawet wyniosłe. Nie potrafią odczytywać i interpretować sygnałów pozawerbalnych takich jak gestów, mimiki, nie rozumieją ironii i sarkazmu, metafor, wszystko odbierają dosłownie. Podczas rozmowy skupiają się przede wszystkim na temacie rozmowy, a nie kontakcie z drugim człowiekiem. Dlatego też ich zachowanie odbierane jest jako oznaka zarozumiałości, pychy, dużego ego i z tego powodu, spychani są niejako na margines.
zachowania kompulsywne – to odczuwanie potrzeby a nawet wręcz przymusu do powtarzania danej czynności, która służy wyładowaniu napięcia. Osoby z zespołem Aspergera są obsesyjnymi pedantami. Wszystko ma swoje miejsce i nie można go zmieniać, rzeczy muszą być ułożone równo od linijki do linijki, nie wolno niczego przestawiać, zmieniać ustawienia, zdarza się obsesyjne mycie rąk itp.
usztywnione i stereotypowe zachowania – to powtarzanie w kółko tych samych czynności w ten sam sposób. To daje im poczucie komfortu i spokoju psychicznego. Stereotypowe zachowania dotyczą np. chodzenia do pracy tą samą drogą nawet jeżeli oznacza to nadrabianie kilometrów, mycie naczyń w tej samej kolejności itp.
zaburzenia pamięci proceduralnej – polega na wyuczonym i automatycznym wykonywaniu codziennych czynności tak, że człowiekowi z zespołem Aspergera całkowicie wyłącza się myślenie. Nie zastanawia się nad tym co robi po prostu, robi to za automatu. Zdarza się również że niektórzy chorzy postępują zupełnie odwrotnie i bardzo skupiają się nad wykonywaniem danej czynności jak np. nad sznurowaniem butów.
nieprawidłowości percepcyjne – chodzi o nadwrażliwości lub niewrażliwość na bodźce. Osoby z zespołem Aspergera bardzo często borykają się z zaburzeniem czucia głębokiego. Mają np. problem z utrzymaniem równowagi dlatego przez otoczenie postrzegani są jako fajtłapy i niezdary. Inaczej reagują również na bodźce wzrokowe, skupiając się na szczegółach nie dostrzeganych przez innych lub przeciwnie, nie wypatrują niczego szczególnego w otoczeniu i wolą skupiać swoją uwagę na widokach statycznych. Są wrażliwi na hałas, przeszkadzają im rozmowy innych ludzi, śmiech, gwar a nawet najmniejsze szmery i szuranie. Cenią sobie ciszę i spokój.

4. Zespół Aspergera – leczenie

W tym miejscu należy jeszcze raz zaznaczyć, iż zespół Aspergera nie jest chorobą lecz zaburzeniem i nie ma niego lekarstwa. Można jedynie łagodzić objawy poprzez wdrożenie terapii indywidualnej lub grupowej. U dorosłych stosuje się terapię behawioralną, kognitywną lub behawioralno-poznawczą.

Terapia behawioralna ma na celu przekonać chorego do zmiany zachowań na takie, które są powszechnie akceptowane. Pomaga choremu nauczyć się pewnych schematów i rozumieć ich zastosowanie. Z kolei terapia kognitywna, wspiera pacjentów z zespołem Aspergera w pracy nad samym sobą. Aby zakończyła się sukcesem, niezbędna jest obecność terapeuty przewodnika. Podczas terapii behawioralno-poznawczej, pomaga się choremu zrozumieć świat który go otacza oraz zasady, które w nim obowiązują. Pacjent uczy się czym są emocje, jak nauczyć się je wyrażać, dlaczego ich poprawne odczytanie jest tak ważne w kontaktach międzyludzkich.

5. Zespół Aspergera – chory ma szansę na normalne życie

Osoba z zespołem Aspergera ma szansę na założenie rodziny i prowadzenie normalnego życie. Jednak aby życie pod jednym dachem z chorym na Aspergera nie było udręką, obie strony muszą włożyć mnóstwo pracy nad zachowaniem zdrowej relacji. Przede wszystkim, chory musi uczęszczać regularnie na terapię, stosować się do zaleceń terapeuty i nieustannie nad sobą pracować. To niestety ciągła walka ze swoimi przyzwyczajeniami, nawykami oraz praca nad zmianą sposobu myślenia. Również partnerzy osób z zespołem Aspergera muszą wykazać się wyrozumiałością i cierpliwością. Najważniejsze jest zrozumienie że chory inaczej postrzega świat, inaczej go odbiera, jego psychika pracuje na zupełnie innych zasadach i to, co dla Nas jest oczywiste, dla niego wcale nie musi takie być. Bardzo istotne jest wsparcie i pomoc w walce o normalne życie. To praca na całe życie a sukces, osiągną tylko ci najbardziej wytrwali i zawzięci na osiągnięcie zamierzonego celu.

Yearly Archive 25 maja, 2018