Gdy mężczyzna staje się ojcem…

Gdy mężczyzna staje się ojcem…

O sytuacji mężczyzny, który oczekuje na przyjście swojego dziecka, można mówić w kontekście jego domu rodzinnego. Wzór ojca, kształtowany jest w kontakcie swojego  własnego. Wszelkie negatywne doświadczenia utrudniają właściwe podjęcie roli ojca, nawiązanie bliskich relacji z dzieckiem zarówno przed, jak i po urodzeniu. Jak myśl o pojawieniu się na świecie dziecka wpływa na męską psychikę, o tym w poniższym artykule.

1. Niepewność, strach, lęk

Brak ojca lub jego nieobecność, mogą powodować trudności w dookreśleniu własnej tożsamości oraz brak modelu męskiej roli w rodzinie. Na ogół mężczyzna chce dać swemu dziecku to, czego od własnego ojca nie otrzymał. Własna żona odwołuje z kolei męża, do relacji z matką. Synowie matek opiekuńczych i czułych, z którymi mieli dobre relacje, lepiej radzą sobie z adaptacją do nowej sytuacji życiowej. Im większa gotowość na poczęcie, tym szybszy proces zaakceptowania dziecka i uświadomienia sobie nowej roli. Perspektywa zwiększonej odpowiedzialności za materialne położenie rodziny, może powodować stres (zwłaszcza w trudnej sytuacji materialnej, przyjście dziecka na świat, może być odebrane negatywnie). Na pojawienie się nieplanowanego dziecka niektórzy ojcowie reagują szokiem, nie czują się na nie przygotowani, co może powodować pojawienie się wrogości wobec dziecka. Z kolei postawa kobiety roszczącej sobie prawo do szczególnej opieki i wykorzystującej swój odmienny stan („spójrz, jak bardzo się poświęcam!” „Ile mnie to kosztuje!”), może powodować u męża poczucie winy za cierpienia żony i wywoływać postawę nadmiernej opieki lub do ucieczki przed żoną.

2. Reakcje obronne, fazy pokonywania lęku

U niektórych mężczyzn może wystąpić szereg objawów psychopatologicznych na wieść o poczęciu dziecka. Mogą to być dziwaczne zachowania, stosowanie środków psychoaktywnych, alkoholizm. Takie zjawiska, mają miejsce rzadko i na ogół, występują u mężczyzn z negatywnymi doświadczeniami seksualnymi (np. wykorzystywanych w dzieciństwie).

Wielu ojców przeżywa okresową niechęć oraz lęk przed trudami wychowania. Są to początkowe, dość powszechne odczucia.

Istnieje kilka faz ojcowskiego zaangażowania w prenatalny rozwój dziecka:

  • Faza 1
    obejmuje czas od kilku godzin do kilku tygodni, gdy nie ma stuprocentowej pewności co do poczęcia dziecka. Stan niepewności powoduje huśtawkę emocjonalną,
  • Faza 2
    po uzyskaniu pozytywnej diagnozy następuję kilka pierwszych miesięcy, w których ojciec jest zaangażowany w niewielkim stopniu. Rola ojca w rozwoju prenatalnym jest na tym etapie często kwestionowana,
  • Faza 3
    środkowy okres rozwoju prenatalnego (12 – 25 tydzień), stopniowe uwidacznianie się obecności dziecka, pogłębia się wtedy więź małżeńska, rozwijają się pozytywne uczucia ojca do dziecka. Tylko niektórzy mężczyźni, nadal mają trudności z adaptacją do nowej roli,
  • Faza 4
    okres skupienia się rodziców na aktualnych i przyszłych potrzebach dziecka a wyobrażenia o dziecku, stają się coraz bardziej konkretne. Przed porodem u niektórych mężczyzn może pojawić się napięcie, lękliwość, jawny i ukryty niepokój. Narasta lęk o przebieg porodu i stan zdrowia dziecka oraz lęk przed nowym rozdziałem w życiu.

3. Myśli o przemijaniu, reakcje na wygląd kobiety

U wielu mężczyzn dominują także przeżycia związane z uświadomieniem sobie procesu starzenia się. Zdają sobie sprawę, że są o jedną generację starsi. Powoduje to szereg ważnych pytań o własną tożsamość i sens życia. U pewnej grupy mężczyzn występuje wówczas zależność uczuciowa od żony. Pojawia się pragnienie, aby im obu matkowała. Żona jest skoncentrowana na swoim stanie i rozwoju dziecka. W sytuacji, gdy mężczyzna jest izolowany od spraw związanych z rozwojem dziecka, może u niego wystąpić poczucie osamotnienia i zagubienia.

Mężczyźni zadowoleni z życia seksualnego spełniają lepiej funkcje ojcowskie i czerpią z nich więcej satysfakcji. Jeśli rozwój dziecka przebiega prawidłowo, wówczas współżycie pary nie zmienia się i może być nawet częstsze oraz piękniejsze ze względu na obecność owocu wzajemnej miłości.

W środkowym okresie rozwoju prenatalnego, zmiany sylwetki kobiety są dla większości mężczyzn podniecające i pobudzają pożądanie seksualne. Ciało kobiety może wówczas budzić emocje zarówno pozytywne (uznania, szacunku, zafascynowania jej pięknem) jak i negatywne (odraza, wstręt, wstyd, niechęć). Niektórzy boją się współżycia przy kontakcie z dużym brzuchem i boją się, że zrobią krzywdę dziecku. Zdarza się nawet że boją się nawet dotykać brzuch i tym bardziej, nie chcą podjąć współżycia.

4. Zmiany w życiu seksualnym

Kwestie związane ze współżyciem przed porodem powinny być omawiane przez małżonków. Kobieta bowiem wykazuje inne potrzeby niż mężczyzna. Może być zmęczona i dotknięta różnymi dolegliwościami ciążowymi. Jest nastawiona raczej na pieszczoty i czułości niż na samą bliskość fizyczną. Okres tuż przed porodem wymaga wstrzemięźliwości.

Przystosowanie się do nowej roli wymaga wiele energii psychicznej. Tam, gdzie nie dotarła zachodnia cywilizacja, istnieje szereg magiczno-religijnych form zachowań i pouczeń obowiązujący mężczyznę tzw. kuwada. Są to różnego rodzaju zasady określające, co mężczyzna może jeść i pić, jakich czynności nie może wykonywać. Kuwada nakazuje wstrzemięźliwość seksualną i towarzyszenie żonie, w czasie akcji porodowej.

W kulturze zachodniej, gdzie zaniknęła kuwada, występują u mężczyzn dolegliwości fizyczne i psychiczne związane z radzeniem sobie z nową rolą. Najczęściej występuje zmęczenie, zaburzenia snu, bóle kręgosłupa i wiele innych. Mimo tych dolegliwości, nie korzystają z pomocy medycznej ponieważ presja społeczna wymaga, aby byli silni i stanowili mocne oparcie dla żony.

 

Lęki związane ze stanem zdrowia żony i dziecka mogą być osłabione w sytuacji gdy ojciec uczestniczy w badaniach lekarskich żony,  w zajęciach na szkole rodzenia, gdy uczy się właściwej pielęgnacji noworodka. Inną formą radzenia sobie z lekiem może być fantazjowanie na temat dziecka i wspólnych zabaw.

About the author

admin administrator