Gwałt – jak wyjść z ciężkiej traumy?

Gwałt – jak wyjść z ciężkiej traumy?

Podręcznikowa definicja określa gwałt  jako odbycie stosunku fizycznego wbrew woli drugiej osoby, przy użyciu siły, groźby czy też zastraszenia. Niesie on za sobą upokorzenie i zdegradowanie ofiary do poziomu obiektu, mającego zaspokoić potrzebę fizycznego obcowania na którym można wyładować swoją złość, agresję, siłę czy zamiłowanie do przemocy. Gwałt niesie za sobą nie tylko traumę psychiczną ale również fizyczną. Jak ofiara gwałtu może sobie pomóc? Gdzie może szukać pomocy i jak poradzić sobie z największą życiową traumą? Dowiesz się tego, czytając poniższy artykuł.  

 

1. Pierwsza reakcja po gwałcie

Trauma zgwałcenia jest odmianą stresu pourazowego i składa się z trzech faz:

  • ostrej reakcji pourazowejmoże trwać od kilku dni do nawet kilku tygodni po gwałcie,
  • dostosowaniu – jest to próba powrotu do normalnego życia,
  • renormalizacji – ofiary gwałtu traktują ten rodzaj napaści seksualnej jako jedno z doświadczeń życiowych.

W przypadku ostrej reakcji pourazowej należy zaznaczyć, iż nie ma jednej, określonej reakcji na gwałt. W większości przypadków jednak wyróżnić można trzy typowe rodzaje zachowań. W pierwszym momencie ofiara doznaje ataku histerii, płaczu, niepohamowanego lęku (zachowania ekspresyjne). Zdarza się że kobieta w pierwszej fazie, zdaje się być pozbawiona wszelkich emocji (zachowania kontrolowane) lub jest całkowicie zdezorientowana, nie wie co się stało i zachowuje się jak po wybudzeniu z głębokiego transu (szok, niedowierzanie). 

W ostrej reakcji pourazowej kobietom bardzo często towarzyszą także takie zachowania jak obsesyjne mycie się, wymioty, nudności, otępienie, osłabiona czujność, zaburzenia pamięci.

Przy fazie drugiej czyli dostosowaniu, kobieta czuje wewnętrzny zamęt. Etap ten może trwać miesiącami, a nawet latami. Ofiary gwałtu starają się bagatelizować całą sytuację, udając że wszystko jest w porządku i nic się nie wydarzyło. Potrafią tłumić w sobie całe zajście i nie mówić o tym nikomu. Są jednak i takie przypadki w których poszkodowane kobiety ciągną w przeciwną stronę to znaczy bardzo dramatyzują, nie potrafią przestać o tym myśleć ani mówić. Ciągle analizują zaistniałą sytuację, szukają jej przyczyny, starają znaleźć wyjaśnienie, dlaczego do tego doszło. Często też stosują się do ucieczki jak wyprowadzenie do innego miasta, zerwanie wszelkich dotychczasowych kontaktów, zmiana pracy, zmiana wyglądu a nawet zmiana nazwiska. 

Z kolei w przypadku renormalizacji, ofiary gwałtu sprowadzają ten rodzaj napaści na poziom zwykłego doświadczenia życiowego na którym nie skupiają większej uwagi. W tej fazie ofiara dystansuje się do tego wydarzenia, nie ma poczucia wstydu, ani nie czuje się winna. 

Generalnie ofiarom przemocy seksualnej towarzyszy ogólne pogorszenie stanu zdrowia. Pokrzywdzone kobiety stają się na ogół:

  • lękliwe, 
  • odczuwają ciągły strach i niepokój, 
  • czują się bezradne, 
  • są nadmiernie czujne, 
  • wpadają w depresję,
  • pogorszeniu ulegają ich dotychczasowe kontakty w rodzinie oraz z najbliższymi osobami,
  • pojawiają się wahania nastroju, 
  • wrogość, 
  • agresja, 
  • zaburzenia snu, 
  • koszmary senne, 
  • samookaleczenia, 
  • sięganie po różnego rodzaju używki i leki. 

Jednak powszechną reakcją obronną podczas przechodzenia traumy jest wszechobecny lęk i nieufność. Kobieta nie chce nigdzie chodzić ani przebywać sama, czuje strach a nawet obrzydzenie w stosunku do mężczyzn, boi się bliskości w jakiejkolwiek postaci, nie pozwala się dotknąć, ani stać zbyt blisko siebie. Boi się obcych ludzi a czasem, kiedy strach i lęk przejęły kontrolę nad umysłem, kobieta potrafi w ogóle nie wychodzić z domu, nie odbierać telefonów i nie dawać znaków życia. Najchętniej zapadłaby się pod ziemię.

 

2. Jak reaguje rodzina i najbliżsi?

Reakcja najbliższych na gwałt ma istotny wpływ na to, jak pokrzywdzona kobieta poradzi sobie z zaistniałą sytuacją i późniejszą traumą. Rodzina i najbliższe otoczenie przeważnie jest wstrząśnięta i zszokowana. Towarzyszy im nie mniejsza złość, ból, frustracja i trudność z pogodzeniem się z faktem, że ktoś skrzywdził bliską im osobę. Czasem nie wiedzą w tym wszystkim, jak należy pomóc pokrzywdzonej i  jak z nią rozmawiać. Boją się poruszać ten temat gdyż nie chcą poruszać lawiny traumatycznych wspomnień. Często też rodzice, rodzeństwo, mąż czy najbliższa przyjaciółka obwiniają siebie za całe zajście i nie umieją wybaczyć sobie, że nie zapobiegli tragedii. 

Zdarza się że reakcja otoczenia ma zgoła inne oblicze i potrafi obwiniać samą poszkodowaną. Ofiara gwałtu słyszy takie wymówki jak “Po co tam poszłaś?!”, “Jakbyś Nas posłuchała, to nic by się nie stało!”, “Skoro się tak ubrałaś, to się nie dziw że tak się stało!” i wiele podobnych. To oczywiście można śmiało zaliczyć do przypadków patologicznych, kiedy to rodzina i najbliżsi zamiast być wsparciem dla poszkodowanej, tylko bardziej pogłębiają jej traumę i zagubienie.  

 

 

3. Gdzie ofiara gwałtu może szukać pomocy?

Bardzo ważna jest pomoc udzielona bezpośrednio po zgwałceniu. Kobieta powinna niezwłocznie zgłosić się na pogotowie, na policję lub do ośrodka interwencji kryzysowej. Niezwykle istotne jest aby kobieta bezpośrednio po napaści zgłosiła się na pogotowie, gdzie zostanie jej udzielona pomoc w szerokim zakresie. Obejmuje ona m.in. badanie w kierunku wykluczenia ciąży, zakażeń przenoszonych drogą płciową oraz zabezpieczenia ewentualnych śladów dokonanego czynu.

 Ponadto na pogotowiu ratunkowym pokrzywdzona kobieta otrzyma nie tylko fachową opiekę i pomoc medyczną, ale może tam porozmawiać z ludźmi którzy wytłumaczą jej że nie jest winna temu, co się wydarzyło. To pomoże w  utwierdzeniu jej w przekonaniu że osoba która ją skrzywdziła, popełniła poważne przestępstwo za które musi odpowiedzieć. Kobiecie zostanie udzielona pomoc psychologiczna a także prawna dzięki której, może ustalić dalsze postępowanie.  

Należy również poinformować organy ścigania które dzięki szybkiemu zgłoszeniu, mają większą szansę na złapanie winowajcy i postawienie go przed sądem.

 

4. Jak wygląda leczenie traumy po gwałcie?

Powrót do pełni zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego, jest powolnym procesem. Nie jest ani łatwy, ani bezbolesny. Aby wyleczyć traumę po gwałcie, ofiara musi wyrzucić z siebie całą złość i wszystkie złe emocje, które w niej siedzą a co za tym idzie, musi o tym opowiedzieć i tym samym wrócić pamięcią do traumatycznych zdarzeń. Jest to jednak konieczne aby mieć poczucie, że jest rozumiana. Nie da się jasno określić ile taka terapia może potrwać, to jest kwestia indywidualna. Leczenie nie sprawi, że gwałt zacznie być traktowany tak, jakby nigdy nie miał miejsca. Terapia ma za zadanie pomóc kobiecie w oswojeniu się z tym wydarzeniem i nauczyć się z tym żyć. Polega na pokazaniu skuteczniejszych sposobów w radzeniu sobie z tym wydarzeniem i na uwolnieniu się od lęku. 

About the author

admin administrator